کد مطلب:39002 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:33

گنجینه پرسمان » اهل بيت

آيا وقتي كه در صحبتهايمان به خدا يا معصومين قسم ميخوريم، مرتكب گناه شدهايم؟

خداوند متعال ميفرمايد: و لاتجعلوا اللّه عرضة لّأيمـَنكم أن تبرّوا و تتّقوا... لاّ يؤاخذكم اللّه باللّغو فيَّ أيمـَنكم ولـَكن يؤاخذكم بما كسبت قلوبكم و اللّه غفور حليم; (بقره، 224 و 225) خدا را در معرض سوگندهاي خود قرار ندهيد! و براي اينكه نيكي كنيد، و تقوا پيشه سازيد ]سوگند ياد نكنيد[... خداوند شما را به خاطر سوگندهايي كه بدون توجه ياد ميكنيد مؤاخذه نخواهد كرد، ولي به آنچه دلهاي شما كسب كرده ]و سوگندهايي كه از روي اراده و اختيار، ياد ميكنيد[ مؤاخذه ميكند و خداوند آمرزنده و بردبار است.

از نظر اسلام ياد كردن قسم، كار پسنديدهاي نيست; ولي با اين حال حرام نميباشد و اگر به خاطر هدفهاي مهم تربيتي و اجتماعي و اصلاحي انجام گيرد، ممكن است واجب يا مستحب گردد.

سوگندهايي كه به غير نام خدا باشد (حتي قسم خوردن به نام پيامبراكرمو امامان معصوم:) و سوگندهايي كه براي انجام دادن كار حرام يا مكروه يا ترك واجب و مستحب باشد واجبالعمل نيست و مخالفت با چنين سوگندهايي كفاره ندارد; ولي چنانچه عمل نكردن به سوگند بياحترامي به معصومين حساب شود هرچند كفاره ندارد، لكن حرام ميباشد.

براي قسم و سوگند شرايطي در توضيحالمسائل مراجع محترم تقليد آمده است.(براي آگاهي بيشتر ر.ك: توضيحالمسائل مراجع، سيدمحمدحسن بنيهاشمي خميني، ج 2، ص 555، مسأله 2671، فتاواي حضرت امام خميني;، انتشارات اسلامي.)

پرسش:در مورد صبر جميل، چه مطالبي در قرآن آمده است؟ لطفاً توضيح دهيد.

در قرآن سه مورد دربارة اين دو واژه آمده است كه دو مورد آن دربارة حضرت يعقوبغ ميباشد: 1. در آن جا كه برادران يوسفپيراهن او را به دروغ به خون آغشته كردند و به پدرشان گفتند يوسف را گرگ خورده است. 2. در آن جاكه به پدر گفتند: (بن يامين) دزدي كرده، يعقوب گفت: بَلْ سَوَّلَتْ لَكُمْ أَنفُسُكُمْ أَمْرًا فَصَبْرٌ جَمِيلٌ; (يوسف، 18 و 28) هوسهاي نفساني شما اين كار را برايتان آراسته، من صبر جميل خواهم داشت.

ترديدي نيست كه صبر در برابر مشكلات و مصيبتها زيباست. افراد با ايمان كه در حوادث سخت، استقامت كرده بيتابي و ناله نميكنند و سخني كه بيانگر ناسپاسي باشد، بر زبان جاري نمينمايند ; صبر آنها، صبر زيبا است. ترديدي نيست كه حضرت يوسف، عزيزترين فرد براي حضرت يعقوب بود، وقتي به او ميگويند گرگ يوسف را خورده و او ميداند كه فرزندان او دروغ ميگويند، ليكن هيچ راهي براي تحقيق و جست و جو ندارد، زيرا كسي نيست كه او را ياري كند ; در اين جا چارهاي جز صبر ندارد و منظور از صبر، استقامت و شكيبايي قلبي است كه بتواند دوري يوسف را تحمّل كند و سعي نمايد كه در كانون خانوادگي او اختلاف ايجاد نشود ; براي همين پس از اين كه فرمود: صبر جميل ميكنم، به خدا توكّل ميكند و ميفرمايد: وَ اللَّهُ الْمُسْتَعَانُ عَلَيَ مَا تَصِفُونَ ;(يوسف،18) من از خدا در برابر آن چه شما ميگوييد ياري ميطلبم حضرت يعقوب با اين جمله به فرزندان خود ابلاغ كرد كه من ميدانم يوسف را گرگ نخورده است، بلكه شما درباره او مكر كردهايد، ليكن من براي آشكارشدن دروغ گويي شما، به اسباب ظاهري متوسل نميشوم، بلكه صبر ميكنم و به پروردگار خويش توكل مينمايم. در آيه 83 اين سوره به دنبال آن كه فرموده: صبر جميل ميكنم، ميفرمايد: عَسَي اللَّهُ أَن يَأْتِيَنِي بِهِمْ جَمِيعًا; اميدوارم خداوند همه آنها را به من بازگرداند.(ر. ك: تفسيرالميزان ،علامه طباطبائي، ج 12، ص 232، مؤسسه اعلمي للمطبوعات ; تفسير نمونه، آية الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 9، ص 352، نشر مكتب الاسلاميه.) مورد سوم كه صبر جميل آمده در سوره معارج است. خداوند در آن جا به پيامبر اكرمخطاب ميفرمايد: فَاصْبِرْ صَبْرًا جَمِيلاً ;(معارج، 4) پس صبر كن صبري زيبا. يعني در برابر سركشي و عناد كُفّار كه حق را نميپذيرند و حتّي تقاضاي نزول عذاب براي خود ميكنند، صبري زيبا كُن و بدان كه پيروزي نزديك است. پس از آن كه پيامبر اكرمدر غديرخم عليرا به جانشيني انتخاب فرمود، شخصي به آن حضرت عرض كرد: آيا از طرف خود اين كار را كردي، يا از طرف خدا؟ رسول خدا فرمود: قسم به خدايي كه معبودي جز او نيست اين از ناحيه خدا است، آن مرد گفت: خدايا! اگر اين سخن، حق است و از ناحيه تو، سنگي از آسمان بر ما بباران، در اين جا بود كه آيات اول سوره معارج نازل گشت و به دنبال آن دستور به صبر جميل داده شد.(تفسير نور الثقلين، حويزي، ص 411، نشر افست علميه.) در روايتي آمده است: صبر جميل، صبري است كه در آن سخن بر خلاف تسليم و رضاي خداوند گفته نشود.(تفسير كنز الدقائق، ميرزا محمد المشهدي، ج 4، ص 598.)